واژه های موجود در اسم یک عطر چه به ما می گویند؟

گاهی بر روی شیشه عطرها و در اسم آنها به واژه هایی بر می خوریم که درک آنها بسیار کمک کننده بوده و خالی از لطف نیست.  بعضی از این واژه ها مربوط به غلظت مایع معطر داخل شیشه میشه مانند Extrait de Parfum،   millesime، Eau de Toilette  که شرح اونها رو اینجا میتونید بخونید. 

در صنعت رایحه گاهی یک عطر به موفقیت تجاری زیادی دست پیدا می کند. به همین دلیل برند صاحب آن عطر برای ادامه سوددهی و جلوگیری از قدیمی شدن و از مد افتادن آن و استفاده از آن نام تجاری، با نگه داشتن ستون فقرات و مشخصات اصلی، تغییرات جزیی در آن ایجاد کرده و بعنوان نسخه های جدید به بازار ارائه مینماید. به این زیرمجموعه ها Flanker (فلنکر) گفته میشود. به همین دلیل مثلا عطر شالیمار از گرلن فلنکرهای زیادی دارد. همچنین است تق از برند هرمس.

گاهی بر روی شیشه عطر می بینید واژه "Homme" نوشته شده است. این کلمه معادل فرانسوی کلمه "مرد" بوده و به این معنی است که این عطر مردانه است. یا بجای آن از "Pour Homme" استفاده می کنند که به معنی "مردانه " می باشد. در مقابل واژه های "Femme" و یا "Pour Femme" وجود دارد که معادل فرانسوی زنانه است. گاهی "elle" که معادل فرانسوی "She" انگلیسی است یعنی او برای مونث نیز همین مفهوم زنانه بودن عطر را میدهد. 

کلمه "Intense" در فلنکر از یک عطر نشان دهنده این است که این نسخه یک مقدار بویی قویتر و ممکن است تیره تر از نسخه اصلی داشته باشد. در این نسخه ها انتظار داریم پخش بو و ماندگاری بیشتری داشته باشیم. کلمه "Eau" از نسخه های یک رایحه یعنی این زیر مجموعه سبکتر و ملایمتر بوده و بیشتر مناسب استفاده در فصل های گرم می باشد. عبارت لاتین دیگری که استفاده می گردد "Aqua" است که به معنی آب در فارسی بوده و اشاره به حالت آبی ، دریایی و ازونی بودن رایحه دارد. 

بعضی از نسخه های یک عطر عبارت "Sport" را به همراه خود یدک می کشند که به معنی روایح غیر رسمی تر نسبت به نسخه اصلی می باشد. اگر به عبارت "Fraiche" در یک عطر برخوردید یعنی این یک نسخه جوانانه تر و سبکتر نسبت به نسخه اصلی است. 

عبارت "Nuit" یا "شب" به فارسی و همچنین عبارت "Noir"  به معنی "تیره و سیاه " به معنی این است که این عطرها نسخه تیره تر و احتمالا دودی تری نسبت به نسخه اصلی می باشند. کلمه "boisée" در یک عطر به معنی داشتن حس چوبی بیشتر در آن است. 

چطور میشه یک عطر رو شرح داد؟

فرمول دقیق عطرهای تجاری محرمانه نگه داشته می‌شوند. حتی اگر آنها را منتشر کنند، آنچنان رایحه آنها تحت تأثیر مواد و بوهای پیچیده‌ای می‌باشند که کمک زیادی برای تشخیص و توصیف آن عطر خاص نمی‌کنند. با این حال، یک فرد متخصص در عطر می‌تواند به طرز ماهرانه‌ای به اجزاء و عناصر سازنده آن پی ببرد.

عملی‌ترین راه برای توصیف یک عطر توجه به عناصر آن رایحه و یا " خانواده" ای است که به آن تعلق دارد، تمام آن رایحه‌هایی که احساس کلی از یک عطر را از شروع استفاده از آن تا آخرین لحظه‌ای که اثر آن باقی‌مانده، می‌سازد.

نُت‌های رایحه

عطر نیز در تشابه با نت‌های موسیقی به داشتن سه گروه از نت‌های گوناگون توصیف می‌شود که یک رایحه هماهنگ را بوجود می‌آورند. این نت‌ها به مرور زمان آشکار می‌شوند، اولین بویی که از عطر به مشام می‌رسد مربوط به نت بالایی می‌باشد. به دنبال آن نت میانی احساس می‌شود و در آخرین مرحله نت پایه خود را بتدریج آشکار می‌نماید. این نتها با دقت و با توجه کامل به فرایند تبخیر عطر به وجود می‌آیند.

• نت بالایی: بویی است که به محض استفاده از یک عطر به مشام می‌رسد. نت‌های بالایی شامل ملکولهای کوچک و سبکی هستند که به سرعت تبخیر می‌شوند. آنها در شکل گیری احساس اولیه یک فرد نسبت به آن عطر نقش مهمی ایفا کرده و در نتیجه در فروش آن عطر بسیار حیاتی می‌باشند.
• نت میانی: بویی است که درست زمانی که نت بالایی در حال محو شدن می‌باشد خود را نشان می‌دهد. ترکیبات نت میانی قلب یا بدنه اصلی یک عطر را تشکیل می‌دهند و به عنوان یک پوشش برای عدم احساس بوی نامطبوع اولیه نت پایه عمل می‌کنند. این بوی ناخوشایند ابتدایی در نت‌های پایه با گذشت زمان مطبوع و دل‌انگیز می‌شوند.
• نت پایه: هنگام محو شدن بوی نت میانی، نت پایه شروع به آشکار شدن می‌کند. نت‌های پایه و میانی یک عطر با یکدیگر اساس عطر را تشکیل می‌دهند. نت‌های پایه عمق و استحکام هر عطر را به وجود می‌آورند. ترکیبات این گروه از بوها غنی و عمیق بوده و معمولاً تا ۳۰ دقیقه بعد از استفاده به مشام نمی‌رسند.

رایحه‌های نت‌های بالایی و میانی تحت تأثیر رایحه نت پایه قرار می‌گیرند، بعلاوه رایحه نت پایه نیز بوسیله مواد استفاده شده در نت میانی تغییر می‌کند. سازندگان عطرها معمولاً نت‌های عطرها را منتشر کرده و به طور معمول آنها را بصورت هرم رایحه‌ها با عبارات نمایشی و انتزاعی به نمایش می‌گذارند.

گروه بندی بر اساس فراریت

مواد معطر بر اساس فراریت و ضریب تبخیر آنها (نُت‌های عطر) بوسیله فردی بنام پُوشِر (Poucher) بین ۱ تا ۱۰۰ طبقه‌بندی شده‌اند. طبق آن ضریب تبخیر بین 1 تا 14 جزو نتهای بالایی، ضریب تبخیر بین 15 تا 60 جزو نت های میانی و ضریب تبخیر 61 تا 100 در نت پایه قرار می گیرند.

خانواده‌های بویایی

گروه‌های مختلف عطرها را مانند هر طبقه‌بندی دیگری نمی‌توان بطور کامل در طبقات مجزا قرار داد، هر رایحه‌ای طیف‌هایی از دیگر گروه‌های بویایی دارد. حتی عطرهایی که به عنوان تک گل ارائه می‌شوند، هرچند بطور خیلی ظریف ته بوها و اثراتی از خانواده‌های دیگر در خود دارد. رایحه‌ای که کاملاً بشود آنرا به یک خانواده بویایی خاص منسوب کرد به ندرت پیدا می‌شود چرا که منوط به اینست که مواد تشکیل دهنده آن فقط از یک مواد آروماتیک خاص تشکیل شود.

به عنوان نقطه شروع برای تشریح یک رایحه از طبقه‌بندی خانواده‌های مختلف بویایی استفاده می‌شود، اما آن به تنهایی قادر به بیان خصوصیات خاص آن عطر نمی‌باشد. طبقه‌بندی سنتی از حدود ۱۹۰۰ میلادی به وجود آمد؛ که شامل هفت خانواده گل تنها، دسته گلها، شرقی، چوب، چرم، کاج و سرخسی (معطر) می‌شد، اما امروزه از طبقه‌بندی مدرنی استفاده می‌شود که از سال ۱۹۴۵ میلادی در پی پیشرفتهای وسیع در تکنولوژی عطر سازی و همچنین تغییرات در سبک و مذاق مردم بوجود آمد:

• گل‌ها: رایحه‌های که شامل بوی یک یا چند گل مختلف باشد. یک مثال مناسب عطر Beautiful از شرکت Estée Lauder می‌باشد.
• سبز: این رایحه احساسی نظیر بوی چمن بعد از کوتاه کردن آنها، برگهای سبز که له شوند و یا خیار ایجاد می‌کنند. به عنوان دو مثال می‌توان به Sisley's Eau de Campagne یا Aliage از شرکت Estée Lauder اشاره کرد.
• آبی، اقیانوسی یا اُزونی: جدیدترین طبقه در خانواده عطرها که از سال ۱۹۹۱ میلادی با تولید عطر Dune توسط Christian Dior وجود آمد. یک بوی بسیار تمیز و مدرن که منجر به تولید عطرهای دو جنسیتی جدید (که به طور مشترک توسط خانم‌ها و آقایان استفاده می‌شوند) شده‌است. بطور معمول کالون، یک ماده مصنوعی که از سال ۱۹۶۶ میلادی تولید می‌گردد، در این عطرها به کار گرفته می‌شود. این ماده همچنین برای تغییر جزیی در رایحه‌های گل، شرقی و چوب به کار گرفته می‌شود.
• مرکبات: یک خانواده قدیمی در گروه‌های بویایی که حتی تا این اواخر در ادوکلن‌های خنک و تازه استفاده می‌شد. پیشرفتهای جدید عملاً ساخت مواد جدیدی با رایحه‌های مشابه در این گروه را ممکن ساخته‌است. عطر Brut یک مثال خوب در این زمینه‌است.
• میوه‌ای: شامل عطری از میوه‌ها، به غیر از مرکبات مانند هلو، cassis (انگور فرنگی سیاه، گونه‌ای قره قات)، انبه، میوه گل ساعتی، و غیره می‌باشد. عطر Botrytis توسط شرکت Ginestet جزو این گروه می‌باشد.
• خوراکی:بویی با کیفیتی مانند " خوراکی " و یا " دسر ". این بو شامل نت‌هایی مانند وانیل، لوبیای تونکا (tonka bean) و کومارین (coumarin)، و ترکیبات مصنوعی طراحی شده با بویی شبیه به طعم غذا می‌باشد. Angel توسط Thierry Mugler یک نمونه از این عطرها می‌باشد.

چرخ رایحه

چرخ رایحه روش طبقه‌بندی نسبتاً جدیدی است که به طور گسترده‌ای در خرده فروشی و در صنعت عطر از آن استفاده می‌شود. این روش در سال ۱۹۸۳ توسط مایکل ادواردز، یک مشاور در صنعت عطر، بوجود آمد که طرح خود را از طبقه‌بندی رایحه و عطر ارائه داد. طرح جدید به منظور تسهیل در طبقه‌بندی عطرها و برنامه نام‌گذاری هر طبقه، و همچنین برای نشان دادن ارتباط بین هر یک از کلاس‌های منحصر به فرد ساخته شده‌است.

در طبقه‌بندی سال ۱۹۸۳ پنج خانواده استاندارد از گل، شرقی، چوبی، آروماتیک، و تازه تشکیل شده‌است. چهار خانواده اول بیشتر کلاسیک و سنتی می‌باشند در حالی که گروه آخر متشکل از رایحه جدید، روشن و تمیز مرکبات و رایحه اقیانوسی می‌باشد که با توجه به پیشرفت در تکنولوژی عطر بوجود آمده‌اند. هر یک از خانواده‌ها به نوبه خود به زیر گروه‌هایی تقسیم شده و در اطراف چرخ مرتب گردیده‌اند.

منبع: ویکیپدیا

طبقه بندی برندهای عطرسازی

معمولا برندهای عطرسازی بر اساس نحوه و ساختار فعالیتشان به گروه های مختلفی تقسیم میشوند که شامل دیزاینر ( Designer )، نیش ( Niche ) و آرتیزان ( Artisan ) میگردد.

دیزاینر (Designer) 

شرکتهای خیلی بزرگ با قدرت مالی فراوان هستند که در گستره وسیعی از صنعت مد و یا اتومبیل سازی، ساعت سازی و ... به تولید مشغول بوده و بعنوان یک بخش مکمل ، در زمینه تولید عطر هم فعالیت دارند. بیشتر اسمهای شناخته شده در صنعت مد در این گروه قرار دارند مانند Gucci و یا Calvin Klein. این شرکتها میتوانند طراحی عطر را به طراحان خارج از شرکت خود بسپارند مثل شرکت D&G و Tom Ford و یا طراحان عطری را در شرکت خود استخدام کنند مانند Dior و یا Chanel. روش عمومی این شرکت ها این است که با استفاده از نظر سنجی ها و روشهای علمی در آمار روند سلیقه مشتریها را در ارتباط با رایحه های مورد علاقه ، رنگ عطر، شکل محفظه و سطح درآمد آنها و توان آنها در پرداخت جهت هر شیشه بررسی کرده و بر اساس بازار مورد نظر خود عطری با رایحه، کیفیت و قیمت مشخصی ارایه میدهند. به همین دلیل این عطرها اغلب حالت عامه پسندتری داشته و مقبولیت عمومی بیشتری بدست می آورند. بعلت قدرت مالی فراوان کمپین های تبلیغاتی وسیعی راه انداخته در نتیجه اسم این برندها و عطرهای تولیدی آنها بیشتر شناخته شده هستند.

نیش (Niche)

عبارت نیش و یا بازار نیش به فارسی جاویژه بازار به بخش­ حاشیه‌ای کوچکی از بازار گفته می شود که بر روی یک نیاز ویژه یا یک کالای ویژه متمرکز شده است. این گونه از مدیریت بازاریابی بازار هدف خود را بر پایه نیاز بسیار ویژه، دامنه قیمتی، کیفیت کالا و ویژگی‌های جمعیت‌شناختی تعریف کرده است. هدف از بازاریابی جاویژه تمرکز کردن بر برآورده کردن یک کالا یا خدمت برای بخش کوچکی از بازار است که کالاها یا خدمات موجود نتوانسته‌اند نیاز آن بخش را به خوبی برآورده سازند. در صنعت عطر اغلب شرکتهایی که اینگونه بازاریابی را انتخاب کرده اند نسبت به غولهای چند ملیتی توان مالی کمتری داشته و بیشتر اهتمام خود را در افزایش کیفیت رایحه ها و سلایق خاص بکار میبرند. در بعضی از این برندها عطار و صاحب شرکت یکی هستند، هرچند در بعضی از آنها طراحی عطر به عطارهای خارج از شرکت سپرده شده است. یکی از تفاوتهای اصلی روش تولید این شرکتها با غولهای دیزاینری در این است که طراح عطر در این شرکتها کمتر به روندها و نظرسنجیهای عمومی توجه نشان داده و بیشتر کار تولید عطر را مانند یک اثر هنری بر اساس ذهنیت ، داستان و ایده خودش طراحی و تولید میکند، به همین دلیل عطرهای این خانه ها اغلب خاص پسندتر بوده و کمتر مورد اقبال عمومی قرار می گیرند. از معروفترین برندهای این حوضه میتوان از Serge Lutens و Guerlain در این زمینه نام برد. بعضی از برندهای دیزاینری جهت رقابت با شرکتهایی که در بازارهای نیش فعالیت می کنند خط تولید های جداگانه ای تحت عنوان "اختصاصی" و یا "ویژه" راه انداخته اند که بر روی همین بازارهای حاشیه ای تمرکز می کنند. از معروفترین این کارها می شود از خط Private Blend شرکت Tom Ford و یا La Collection Privée برند Dior نام برد. امروزه شرکتهای عطرسازی فعال در بازارهای نیش بعلت نیاز کمتر به منابع مالی و افزایش مصرف بخصوص در بازارهای حوضه خاورمیانه رشد قارچ گونه ای داشته اند.

آرتیزان (Artisan)

زیر مجموعه ای از شرکتهایی با استراتژی نیش مارکتینگ هستند که یک عطار خود ، برند خیلی کوچکی ایجاد کرده و صاحب برند و عطار در آن یکی می باشد. به این گروه ایندی نیش ( Indie Niche ) هم گفته میشود. تعداد کارکنان این شرکتها از تعداد انگشتان دست فراتر نمیرود. این برندها اغلب سعی می کنند کمبود خود در زمینه مسایل مالی و امکانات بازاریابی را با استفاده از خلاقیت و ایجاد آثار هنری از رایحه، جبران نمایند . آنها اغلب گستره فروش محلی داشته و در نهایت از امکانات فروش آنلاین استفاده مینمایند. خیلی از این شرکتها به حوضه تولید عطرهای طبیعی (عطرهایی که صد در صد مواد اولیه استفاده شده در آنها طبیعی می باشد) روی آورده اند. از برندهایی که در حوضه ایندی نیش معروف می باشند می توان از Andy Tauer و DSH نام برد.

رایحه لاکتونیک

رایحه لاکتونیک (Lactonic) رایحه ای شیری ، خامه ای و شیرین می باشد. بوی Lactonic یادآور محصولات لبنی تازه ، نارگیل، بادام و پوست هلو می باشد چون لاکتون به طور طبیعی در محصولات لبنی، زردآلو، آلو، هلو، انجیر و میوه های دیگر وجود دارد. به همین دلیل، ترکیبی از هلو و خامه بسیار به هم می آیند. در عطر لنکوم Climat از لاکتون هلو مانند ، جهت لطیف کردن بوی تند و تاریک خزه ای اون استفاده شده است.

آکورد

یکی از اصطلاحاتی که شاید در صنعت عطر شنیده باشید Accord می باشد. یک عطر چیزی بیش از مجموع تک تک عناصر سازنده آن است. یک آکورد ترکیبی از دو یا چند ماده اولیه میباشد که رایحه جدیدی را ایجاد مینماید بطوریکه با بوی تک تک مواد اولیه آن متفاوت است. شخصیت یک عطر توسط آکورد اصلی آن تعیین می شود. مثلا آکوردی که از ترکیب نعناع هندی (پتچولی) و بوی پشمک (همون پشمکی که با شکر درست می کنن و خوردنیه) بوجود میاید خصوصیت منحصر بفرد عطرهایی نظیر Thierry Mugler Angel، Prada Eau de Parfum و یا Chanel Coco Mademoiselle را بوجود میاورد.

رایحه خوراکی

گاهی میشنوین که میگن یه عطربوی خوراکی میده یا از شاخه های (Gourmand) هستش. البته این به این معنی نیست که اون عطر بوی قورمه سبزی یا کله پاچه میده! نه اینکه اونا بوشون بده، بلکه بوشون مناسب استفاده بعنوان عطر نیست و در جای خود بسیار جذاب هم هست. فرض کنین یه عطری بوی ترشی سیر بده ، اما همین بو کنار آبگوشت آدمو دیونه میکنه. خوب در صنعت عطر سازی بوهایی که اغلب تو دسرها شاید احساس کرده باشین بیشتر استفاده میشه. رایحه وانیل، کارامل، بادام تست شده، پشمک، شکلات و مارش مالو بیشتر بوهایی هستن که به این منظور استفاده میشن. بعنوان یک نمونه خوب میشه از عطر Thierry Mugler Angel نام برد. خیلی از عطرای زنونه ، امروزه رگه هایی از روایح خوراکی در خودشون دارن.

در معنی روایح آلدئیدی

عبارت Aldehydic در صنعت عطر یک عبارت عمومی است که معمولا برای تشریح یک نت متالیک و نشاسته ای مانند تاپ نتهای Chanel No 5 و Estee Lauder White Linen بکار میرود. خیلی از عطرهای مدرن دوزهای بالای آلدئید را استفاده نمی کنند چون یک احساس قدیمی بودن را القا میکند. اما وجود درصدی پایین میتواند یک اثر گاز دار و جالب را ایجاد کند. مثلا اثر آلدئید در تاپ نت Lalique Encre Noire Pour Elle ترکیب اوسمانتوس و رز رو شاد و بشاش میکند. آلدئید ها به نتهای نشاسته ای - مومی محدود نمی شوند. Cinnamaldehyde عامل بوجود آوردن بوی دارچین است و Benzaldehyde یک بوی خوب از بادام تلخ را ارائه میدهد. Vanillin که احتمالن بیشترین آلدئیدی است که در عطاری ازش استفاده میشود، بویی شیرین و چرب دارد.

رایحه بالسامیک یعنی چی؟

خیلی وقتا میشنوید یه رایحه ای بوی بالسامیک (balsamic ) داره. منظور از این اصطلاح یک بوی چرب، شیرین و سنگینه که یه جورایی شیره های چسبناک رو به خاطر میاره. وقتی کسی عبارت بالسامیک یا سرکه بالسامیک بکار میبره، منظورش از این سرکه های 7 ساله تو این شیشه هاییه که بهش نیزه میگن و خونه مادربزرگا زیاد دیده میشه و یا تو بشکه های چوبی قدیمی ریخته میشه که یه بوی شیرین، غلیظ و تیره دارن . موادی همچون بنزویین، استیراکس، تلو بلسان و پرو بلسان یه همچین بویی میدن. نتهای پایینی Clinique Aromatics Elixir و Guerlain Shalimar, Ormonde Jayne Tolu بوی بالسامیک قوی ای دارن.

عبارت آروماتیک در عطرها به چه معنیه؟

عبارت آروماتیک Aromatic در توصیف عطر به نت های سبز و کافوری گفته میشه که در گیاهانی نظیر اسطوخودوس، رزماری و مریم گلی وجود داره. نتهای بالایی عطرایی مثل Dior Eau Sauvage و Caron Pour Un Homme و Guerlain Habit Rouge حالت آروماتیک دارن.

ادکلن چیه؟ پارفوم یعنی چی؟ شرحی در باب غلظت رایحه ها

محصولاتی که به‌عنوان انواع عطر شناخته می‌شوند تنها در میزان غلظت عصاره‌های روغنی معطر در حلال آن، که می‌تواند شامل اتانول یا ترکیبی از آب و اتانول باشد متفاوت هستند. شدت و ماندگاری عطر بر اساس غلظت، شدت و طول عمر ترکیبات معطر (اسانس طبیعی / روغن عطر) مورد استفاده در آن می‌باشد: هر قدر درصد ترکیبات معطر افزایش می‌یابد، شدت و ماندگاری آن نیز زیادتر می‌شود.

معیارهایی که برای توصیف غلظت تقریبی یک عطر با استفاده از درصد و یا حجم روغن معطر در آن، مورد استفاده قرار گیرد معمولا مبهم و غیر دقیق می‌باشند. فهرستی از عبارات معمول به شرح زیر ارائه شده‌است:

پودر عطر شامل ۳۱% اسانس عطری در پودر تالک آرایشی بدون وجود الکل می‌باشد.

عصاره عطر ، Extarit de Parfum یا  Parfum با غلظتی بین ۱۵-۴۰% از مواد معطر غلیظ ترین، خالصترین، ماندگارترین و در عین حال گرانترین نوع عطر است.

اسپریت دو پرفیوم یا ESdP شامل ۱۵-۳۰% مواد معطره، یک ترکیب که به ندرت بین عصاره عطر و ادوپرفیوم استفاده می‌شود.

ادو پرفیوم یا EDP با غلظتی در حدود ۱۰-۲۰% رایج ترین نوع عطر است که ماندگاری مناسبی دارد و به گرانی عطر هم نیست. این نوع عطر را با عبارت (millésime) نیز نشان می‌دهند.

ادو تویلت یا EDT در حدود ۵-۱۵% غلظت داشته و بوی ملایمی دارد که ماندگاری زیادی هم ندارد و برای تمدید بوی آن باید چندین بار در طول روز از آن استفاده شود.

ادوکلن که در واقع همان ادو تویلت (Eau de Toilette) است، با غلظتی در حدود ۳-۸%از مواد معطر . قابل ذکر است که عبارت Original Eau du Cologne یک نام تجاری ثبت شده است.

پرفیوم میست با غلظت ۳-۸% مواد معطره در حلال غیر الکلی.

اسپلش و افترشیو (EdS) با ۱-۳ % غلظت مواد معطره.

در تمام این محصولات اتانول و یا ترکیب آب و اتانول به عنوان حلال مواد معطر به کار می‌رود. روغنهای معطر می‌توانند در روغن‌های بی بوی دیگری نظیر روغن نارگیل تصفیه شده ویا موم‌های مایعی نظیر روغن جوجوبا (Jojoba oil) حل شوند. در انواع نامرغوب عطر ها در حلال های فراری چون اتر نیز حل می شود.