نیش یا نیش؟!
کلمه ی فرانسوی niche در حقیقت از ریشه ی لاتین nidus به معنی لانه هست که از اون nicher به معنای لانه سازی (آشیان کردن) و در نهایت NICHE به معنی یک المان معماری یعنی "تاقچه"، از قرن هفدهم کم کم در زبان انگلیسی هم متداول گشته.
در بازار و تجارت، niche در حقیقت به بخش کوچک یا حاشیه ای از بازار اطلاق میشه که جدا از بخش کلان بازار با تولید انبوه، بر روی بازار هدفی خاص و عمدتن محدود متمرکز هست. برای اینکه بدونید مفهوم "نیش" در بازار و به طور خاص بازار عطر چی هست شما دوستان رو ارجاع میدم به اطلاعاتی که دوست گرانقدرمون علی ملتی در ویکیپدیا قرار داده، اطلاعات این لینک رو حتما بخونید تا درباره ی مطلب مهم تری صحبت کنیم.
برای تمام کسانی که کمی بیشتر از عموم مردم به عطر اهمیت میدن، عبارت "عطر نیش" و "برند نیش" (یا خونه ی عطر نیش)، که فرگرنتیکا و بسیاری محافل دنیای مجازی هم بهش دامن زده اند، خطوط و چارچوبهایی رو تعریف کرده که بیش از کمک به ما مشتری ها که مخاطبین اصلی عطر هستیم، محدود کننده، گمراه کننده و حتا مفسده انگیز شده است.
اصولا آثار نیش باید به جای هدف قرار دادن فروش بیشتر و سود کلان تر، روی آفرینش هنری و کیفیت کار متمرکز باشن. اما این اقبال تصاعدی بازار از نیش ها علاوه بر رشد قارچ گونه ی عطرهای سطح پایین و فاقد ارزش هنری زیر عنوان "نیش"، بسیاری از ما رو از عطرهای بعضا شاهکاری که این عنوان رو یدک نمی کشند دور کرده و موجب نادیده گرفته شدن اون ها، هم از جانب مشتری و هم فروشنده ها شده است!
یادآوری نکاتی رو برای دوستان کمتر مطلع لازم می دونم:
- لاکچری یا حتا گرون بودن لازمه ی یک عطر نیش نیست.
- شیشه و بسته بندی عجیب و ساختارشکنانه نیش بودن رو نمی رسونه.
- پخش و ماندگاری و رد بو هیچ ارتباطی به نیش بودن یا نبودن عطر نداره.
- دیزاینر بودن یک عطر نقطه ضعف محسوب نمیشه و خیلی از عطرهای نیش با قیمت های فضایی حتا به گرد پای کارهای خوب دیزاینر هم نمی رسن!
بسیار عطرسازان مستقل، شاهکارهای خودشون رو در شیشه و بسته بندی ساده با قیمت بسیار معقول و در دسترس برای عموم عرضه می کنند. عدم وجود این عطرها در کشور ما، که دلایل بسیاری داره، موجب بروز سوتفاهم های زیادی در برداشت از مفهموم نیش شده.
حالا که داشتن عنوان "نیش" حتی دیگه خاص بودن و نادر بودن بوی عطر رو تضمین نمی کنه، و الان که بازار عطر داره در تب "نیش" با این نیش گزیده میشه، در زمانه ای که این تیغ دو لبه ی ارتباط آسون و سریع فضای مجازی داره ذهن و سلیقه ی جمعی ما رو به سویی جهت میده که افقش اگر نگیم تاریک، دستکم مبهمه، چه باید کرد؟
نظر شخصی من اینه که بیاید در ذهن تک تک خودمون، کم کم این مفهوم رو جا بندازیم که این دسته بندی هایی که برای خط بندی بازار و مفاهیم اقتصادی انجام شده ارتباط مستقیمی به ما مخاطبین عطر نداره! پس خودمون رو نه تنها از بند این تعاریف آزاد کنیم، که حتا تا جای ممکن کمتر از این اصلاحات استفاده کنیم.
ما اینجا سعی می کنیم با به اشتراک گذاری تجارب بویایی و اطلاعات مرتبط به اون به دانش و شناخت خودمون در این عرصه اضافه کنیم. هدف نهایی از این کار هم لذت بردن بیشتر و بهتر از دنیای جادویی و اسرارآمیز ترکیبات بویاییه. آیا میزان لذت شامه ی کسی که یک عطر چند میلیون تومنی کمیاب میزنه لزوما از شامه ی من در مواجهه با یه عطر ۲۰۰ هزار تونی بیشتره؟ نه تنها جواب منفیه، بلکه ممکنه خود این عطر ارزون قیمت هم داری ساختار هنری با ارزش تری از رقیب لوکس خودش باشه!
در بازار عطر هزاران عطر برای تجربه و لذت بردن وجود داره که اگر مستقل از عنوان نیش و دیزاینر و آرتیزان باهاشون مواجه بشیم، هرکس به فراخور شرایط و شناخت خودش می تونه این لذت رو با دیگران درمیون بذاره و همدیگه رو بهتر به سوی زیبایی های این دنیای بی انتها رهنمون بشیم. پس بریم و ببینیم فارغ از این عناوین چه بوهایی ته دل ما رو تکون میده و شامه و ذهن ما رو غرق لذت می کنه.
نویسنده : فربد غفاری
