مشک

مشکها به یک سری از مواد معطری گفته میشوند که اغلب بعلت ساختار سنگین مولکولهاشون در نت پایه استفاده میشوند. این کلاس از مواد آروماتیک و معطر شامل غده های ترشحی در حیواناتی نظیر آهوی ختن ، تعدادی از گیاهان با رایحه های مشابه و تعدادی از ملکولهای مصنوعی با بوهای شبیه هم میباشد. مشکی که از غده آهوی ختن نر گرفته میشود از زمانهای باستان بعنوان تثبیت کننده (فیکسیتیو) در عطرسازی استفاده گردیده و بعنوان یکی از گرانترین مواد حیوانی در صنعت عطر در دنیا شناخته شده است (چیزی حدود 45000 دلار برای هر کیلو از اسانس مشک) . شایعاتی از زمانهای باستان وجود داشت که ممکن است مشکها بتوانند مانند فرومون برای انسانها در تهیج علایق جنسی عمل کنند که ظاهرن خیلی مبنای درستی ندارد. تا قرن 19 مشک طبیعی بطور وسیعی در دنیای عطر استفاده میگردید تا اینکه بتدریج بعلت انگیزه های اقتصادی و اخلاقی استفاده از ملکولهای مصنوعی بجای اون فراگیر شد تا اینکه از سال 1979 به اینطرف کاملن استفاده از مشک طبیعی قدغن گردید. مشک مصنوعی برای اولین بار در سال 1888 توسط Albert Baur کشف شد و بعنوان مشک نیترو نامگذاری گردید. در واقع به لحاظ شیمیایی ملکول ( muscone ) عامل بوی خاص رایحه مشک میباشد. 

آهوی ختن حیوانی است که در نپال، هند، پاکستان، تبت ، چین ، سیبری و مغولستان زیست میکند. بطور معمول کیسه مشک با کشتن این حیوان بدست می آید. ماده قهوه ای متمایل به قرمز این کیسه بعد از خشک شدن به رنگ مشکی تغییر میکند ، که تنتور آن با الکل بدست می آید. بوی مطبوع مشک از تنتور آن فقط بعد از اینکه بمقدار زیادی رقیق شد بدست می آید. 
غده هایی با بویی مشابه مشک آهوی ختن از حیوانات دیگری هم بدست می آید، حیواناتی نظیر muskrat (نوعی موش)، muskduck (نوعی اردک) ، muskox (نوعی گاو) ، musk shrew ، musk beetle ، African Civet ، muskturtle  و کروکودیل امریکایی.
از گیاهانی که رایحه ای شبیه مشک تولید میکنند میشه از سنبل خطایی و ambrette seeds نام برد. ترکیبات این گیاهان بطور وسیعی بجای مشک در عطرسازی استفاده میشود. گیاهان دیگری نظیر muskflower از امریکای شمالی ، muskwood از استرالیا نیز روایح مشابهی تولید میکنند. 
بعلت مسائل زیست محیطی و خطر انقراض گونه آهوی ختن امروزه تقریبن تمام رایحه مشک رو با استفاده از مواد سنتزی درست میکنند. تمام آنچه که شما بعنوان مشک سفید در عطر سازی میشنوید همین مشکهای سنتزی هستند. مشکهای سنتزی به سه گروه اصلی تقسیم میشوند: مشکهای نیترو nitro musks، پلی سایکلیک polycyclic musk و ماکروسایکلیک macrocyclic musk. از دو گروه اول بطور وسیعی در صنایع آرایشی و بهداشتی استفاده میشود. هر چند مباحث مربوط به سرطانزایی آنها مورد مناقشه قرار دارد و بهمین علت استفاده از بعضی از این ملکولها قدغن یا محدود شده است. از آنجاییکه بنظر میرسد گروه سوم از این ملکولها سالمتر هستند لذا استفاده از آنها دارد جانشین دو گروه قبلی میشود. منتهی یک حقیقت راجع به مشکهای ماکروسایکلیک آنست که تقریبن نیمی از جمعیت دنیا بوی آنرا متوجه نشده و حس نمیکنند. برای همین عطرسازان تلاش میکنند تا با استفاده از یکسری ملکولهای مختلف رایحه مشک مورد نظر خود را به نمایش بگذارند. 

از عطرهایی که بطور شاخص بر اساس مشک طراحی شده اند میشه از موارد زیر نام برد:

Muscs Koublai Khan by Serge Lutens
Deer Musk by Abdul Samad Al Qurashi
Royal Dark Musk by Arabian Oud
CBMUSK CB I Hate Perfume
Evolution Musk by DSH Perfumes
Narciso Rodriguez For Her 
Black Musk Jovan
Musc Tonkin Parfum d`Empire